Tuesday, September 3, 2013

Tulaai Leitung Thuthang tuamtuam updates September 2, 2013,




Tulaai Leitung Thuthang tuamtuam updates September 2, 2013,



Zogam Federal State Thak


·         Pawite( CNF) makaaipawl in 9/1/13 ni in Yangon khuapi munkhat ah thukikupna neisim uh a  2008 Thukhunpi bawlphatna ah State leh Federal tawh kisai in thukhunthak kibawl leh Laai (language )  neilo te gam state kipialoding a kawlgam sung a minam in kiciamtehlo ding cihkhat omkhathei hi. ei Chin te laai bang ? cih thu kikum uhhi. Dr pipi mipil pipi hinapi uh in theizolo uhhi. Alaai ding uh theizolo ahihman  Chin state leh  Chin minam beiding cih mukhia uh ahihman in lungkhamlua in Zu khamsa in kitawng ngeingai uh cih Zomi Intelligent khat in  genkhia hi. Zomi te pen naminam uh ongkicih leh-Zomi ami ompah Na Laai (Language) uh ongkicih leh Zotuallaai ( Laaipian laai) lahtheipah ding om himawk  ahihman Zogam Federal State thak khat kineihtuak ci in genkhia hi.

·         Ongtung ding 9/6/13 nitaak nai 7 pan kipan in Bowling Green,Kentucky khua a om Zomi te kikhopna pawlpi ZMBC ah kawlgampan ongzin Evan Langh Do Khup in  crusade bawlna neiding a mikheempeuh deidan omlo in kisam hi.



Kawlgam thuthang tuamtuam te


·         Malaysia gam ah Phalna ngahlo a aommite matna Malaysia Immigration te makaihna tawh 9/1/13 ni in kipan ziahziah ta a , Mihaja pan nazing pan uh ahihman in Chin minamte biak inn paiding mi 100 naupang zong akihel  manpah uhhi. Malaysia gam I khuapi Kalalumupur khuasung leuleu ah 9/1/13 ni mah in Kawlgammi 200 kiim mankhia uhhi. HIh akimante lak ah Community Card neite suahtaak theihnading in Makaaite in UNHCR tawh mapang in ahanciam saan laaitak uh ahihi. 

·         Kawlgam kilemna bawlpawl makaai nihna U Thein Zaw makaihna pawl leh Shan minam thautawi SSA/SSPP  te ongtungding 9/6/13 ni in Lasho khuapi ah kimuhkhawm ding uh a hih kimuhkhopna mun ah SSA/SSPP pan palaai mi 4 kahding uhhi ci in Bumu Sia Hlah in 9/2/13 ni in genkhia hi.


·         Kawlgam kumpi te neihsa Myanmar Airline ah akizang China te bawl MA60 tepeen hoih meello in khakhat sung nihveibang tuahsiakhin uh ahihman in tu in Piantit  tebawl ATR72 – 500 vanleeng namte keilei a  kilaihtading hi ci in Nypidaw pan thuthakla eTurbo News te in 9/2/13 ni in genkhia hi.

·         Kawlgam sung kankhia ding a UN General Secretary Pu Ban Ki Moon sawltaak (Vijay Nambiar) 9/1/13 ni in nungkum sung a mipi Buaina Rkhaing gam Tantwai khua vahawh in Muslim makaai tetawh akimuh khitciang tuni  9/2/13 ni in akualam zuanding in Kawlgam pan ciahkhia ta hi.


·         Kawlgam Democracy  makaaipi , NLD President leh Pituh Hlutdaw Daw Aung San Suu Kyi ongtungding 9/10/13 ni in Europe gam sung gam 3 zinkhiat kipanta ding hi ci in azum laai at  nu in 9/2/13 ni in genkhia hi. Poland, Hungary leh Czech gamte hawhding hi. Tuaban ah Poland gam   Warsaw University leh Hungary gam Budapest University te ah Lecturer piakna avaneih  kawm in Czech gam akibawlding   Forum 2000 Conference ah vakahding hi.

·         Kawlgam President U Thein Sein Leh NLD party President Daw Aung San Suu Kyi te genneih hetlohpi in 8/31/13 ni in Nyipidaw U Thein Sein kumpi huangsung ah thukintak nikaai nai 3 pawl in kimukhawm vat uh a kuaman akikup thu uh theilo hi.




Syria Tual Gaal Koiciang tung  ta  


·          Syria tualgaal tawh kisai in Gaalkaap te leh Gamnuai mite kidona khawltuanlo a hihman in 9/2/13 kikaapna ah gamnuaimi atawmpeen 20 si uhi.
·         Leitung bup in USA ten gaalkaap tha zang in adoding bengphahsa in ngaididee in ngaklah mahmah uhhi.
·         President Obama in  8/31/13 ni in gaalkaaptha zang in kaapding akhensat phet in mipi 80% in Congress te dongmasa in ci uhhi. President Obama in zong Congress te thupha piakna kadeih masa ci a ahizong in Congress ten 9/9/13 ni mateng zum kahong keiding uh ci uhhi. US Lawmaker leh Senate pawlkhat te in Obama thapia mahmah uhhi.
·         Russia President Putin in akuakua in nadoding phial uhzong in ngakphot in thuneem tawh kiho un acih  kawmkawm in 9/2/13 ni in USA gam Washington DC khuapi ah Delegate paisak hi. Amanbel US ten Syria dopong ding cihpeen thumaan kei ci veve laai hi.
·         US Secretary of State John Kerry in UN Chemical vanzongte ongpuak  van kisittelkhin a masapeen akisitna ah Sarin Gas kimukhia hi. Tua ahihman in US te in avui atang , gaalvan kisam bangbang leh bangcibang a doding cihpeen akiging linlian sa  hi a kikhawlthei nawnpeuh mahloding hi ci hi.
·         NATO te leuleu in vado taktak ding peen Afghanistan zong mannaailo kizawnlawh dikdek in adangkhat vaaihawm veni aw acihcih kawmkaal un Syria ten Chemical gaalvan azatna thu uh teltak in mukhia uh ahihman in NATO member Turkey gam daalna beek in leitung gamkhat peuh in asawmkei leh taangtha kuanding ci in NATO Secretary-General  Anders Fogh Rasmussen in 9/2/13 ni  in genkhia hi.
·         President Obama in  9/2/13 ni in hih Syria peen aciangtan omlo in nasiatak idoloh phamawh veve ding hiveh ipuuksiphial zaw zong in leitung in ei ong encik ci in Senator, Congress Man te huausim kawikawi hi.
·         US Defend Minister pa Pu Chuck Hagel leh agaalkaap maangte leuleu I gaalvan koi zangzawding? Ci in gaalvanteng teng kawikawi in buaimahmah saan uhhi. Pawlkhat in I gaalvaanleeng pua tembaw 5 hileh tuatungpan gaalkaapleng manlel loding maw ci uhhi. Pawlkhat leu leu in tuabel hicen cin athautang ee , Nahtang umte zangding maw, Keek abangte zangding cih hiveh aw ci leuleu, pawlkhat ten bang isikha vaanleeng te tawh tangvaal zangdawng pawlkhat nuaisak ziau ci uh hi.  Abu pawlkhat leulue in a awm  uh lawng in lem in cia, lem in cia ci in gaalkaapte busy thei mahmah uhhi.
·         French PM Jean-Marc Ayrault leuleu in A MP tengkiang ah hehvuau hiah ci in Syria gam gaalkaapte Chemical gaalvanzatna teltak in 9/2/13 ni in banlah ngiatngiat hi. Tuaban ah French Gaalkaap maangpipa in US ten bang gaalvanteng zatsawm uh hiam email kangah kei ei zatding kiteltheinaai lo ei  nawknading teng amap mahmah zong ongkia haklua vaaisah ci in akhamul zutzut hi.
·         UK te leuleu in 8/30/13 ni in guai aw I tukpeeng sui etnopna tawh igam akialkial tawh piang mahmah kei in ko tutung  ongkihel zo dahmainung ci ni cihtawh thukimna nei uhhi.
·         Syria te leuleu in US te aw nongpainading uh lampi tenglah katelsa uh nangap bangbang un ongkithawi mengmeng zaw un ngaklah mahmah ung ci in 9/2/13 ni in akumpipa uh Al Assad pulaakkhia sak uhhi.
·         China te leuleu kihemhem pianta uhhi.
·         Pope Francis leuleu in hih Syria vaai ah akuakua hiamgamp lo in thuneemtawh vaaihawm un, Amen ci hi.


Leitung thutang


·         US gammi Diana Nyad, kum 64 numei in Cuba-Florida dong tai  103 gamla tuipi tung 9/2/13 ni in tuipeek in kantan zo hi. Hihnu in 1978,2011,2012 kumte in kantanding hanciam himah leh kantanzo ngeilo hi.

·         Afghanistan gam  US gaalkaapte phualpi Pakistan gampan neek le dawn puakte kongvang Torkham khua ,Nangarhar province teng Taliban te in 9/2/13 ni in nasiatak in do uh ahihman in neek le dawn gaalvan pua mawtawpi 20 vaalbang kaangtum in US gaalkaap khat zong silo bilbel hi.


·         Korea gam sak le khang gaal hang a kikhaakcip gamnih neihkhop Kaesong nasepna phualpi langnih kithukim a honkikding ani kikumkhawmding in langnih kigingsa in om uh a 9/4/13 ni in kikumkhawm in khensatding uh ci in S Korea te in 9/2/13 ni in genkhia uhhi.

·         US gam ah kilaai mithang WBO Heavyweight Champion Tommy Morrison kum 44 atenna Omaha ,NE ah lam etlohpi in 9/1/13 zan in sivat  hi ci in a innkuan pihte in 9/2/13 ni in genkhia uhhi. Amah peen Siavuan ten HIV neicin gen uh a aman anial ngei ahihi.


·         Japan gamte neihsa Fukushima Nuclear plan tui hoihlo kehna tuma kaalkhat laaisang nasia zaw a tua ban ah hih akehkhia tuite mihingtawh nai 4 sung kisawhkha leh siding ahihman in alauhuai mahmah dinmun hi ciin Japan kumpite in 9/2/13 ni in taangkokhia uhhi.

·         June kha ni 8 nipan tuapsung damlohna tawh zato alum S Africa President lui lah Nobel Peace Prize Pu Nelson Mandela azato lupna Pretoria hospital pan cidam tak in 9/1/13 ni in ongtuakta ahihman in mipi te in Johannesburg khuapi a om ainn kiimteng ah nasiatak inn ah na muakzihziah     uhhi.


Thuumna: Laaimal kikhialkha leh laaimal kilawmlo, ani akha akituaklo kha akipan kisapna tuamtuam aomkhaak aleh ngaihdambawm ah nongnakhiat sak un maw


Zomipau
ZomiTV.com  ah na hawh peelmawh un